هر چند وقت یک بار به طراحی مجدد سایت نیاز داریم؟
بعضی وقتها ممکن است با دیدن تکنولوژیهای جدیدتر وب و یا وب سایتهای با ظاهر زیباتر، وسوسه شوید که به سراغ ریدیزاین سایت بروید. اما شاید این تصمیم منطقیای نباشد. شاید وب سایت شما هنوز به پایان عمر خود نرسیده باشد و هنوز هم بتوانید از آن بهصورت مناسبی استفاده کنید.
از «سایمون استرنده»، مدیرعامل و مدیر فناوری شرکت وب نورث سؤالی مبنی بر اینکه میانگین عمر یک وب سایت چقدر است، پرسیده شد. شرکت وب نورث یک شرکت مستقر در دانمارک است که در حوزهی توسعهی وب فعالیت دارد و خودِ استرنده هم نزدیک به ۱۵ سال در همین زمینه فعالیت دارد. بنابراین منطقی است که نظر این کارشناس را بهعنوان یک نظر مرجع در نظر بگیریم. او بهعنوان اولین پاسخ، عنوان کرد که طول عمر وب سایتها در حال افزایش است.
همچنین استرنده اضافه کرد که طول عمر استاندارد وب سایتها معمولاً بین دو تا چهار سال است اما همین زمان هم میتواند بسته به طراحی اولیهی پلتفرم و میزان انعطافپذیری آنها، میتواند به مراتب طولانیتر از این زمان هم باشد. بنابراین اگر سایت شما از همان ابتدا بهصورت منعطف ساخته شده باشد و مهمتر از آن، امکان مقیاسپذیری هم داشته باشد، احتمالاً نیازی نیست تا هر دو سال یک بار به فکر طراحی مجدد سایت بیفتید.
البته دو نکتهی دیگر هم همینجا برای تصمیم به طراحی مجدد سایت وجود دارد: نحوهی نگهداری از سایت و همچنین فناوریهایی که از همان ابتدا برای طراحی سایت از آنها استفاده کردهاید. به این معنی که اگر از تکنولوژیهای قدیمی برای سایت استفاده کرده باشید و یا در طول زمان بهصورت صحیح از آن نگهداری نکرده باشید، خیلی زودتر از آنچه فکرش را بکنید، مشکلاتی مثل کند شدن سایت خودش را نشان میدهد و باید به فکر طراحی مجدد سایت باشید.
البته بعضی وقتها هم این موضوع واقعاً از دست ما خارج میشود و حتی اگر از آخرین تکنولوژیها هم استفاده کرده باشیم، ممکن است تغییر تکنولوژی آنقدر سریع صورت گیرد که چارهای جز طراحی مجدد سایت نداشته باشیم. بهعنوان مثال زمانیکه واکنشگرایی به صورت الان مطرح نبود، یعنی در واقع دستگاههای موبایل هوشمند تا این حد فراگیر نشده بودند، دلیلی هم برای طراحی وب سایتها بهصورت ریسپانسیو مطرح نبود. اما به محض اینکه این اتفاق افتاد، صاحبین کسب و کارها مجبور شدند تا به ریدیزاین سایت تن بدهند و خودشان را با تکنولوژی، هماهنگ کنند.
یک وبسایت حرفهای، یک قدم به جلو برای کسبوکارتان!
طراحی سایتتان را به اسمارتیز بسپارید و در فضای رقابت آنلاین، بین رقبایتان بدرخشید!
چطور بفهمیم که وقت طراحی مجدد سایت رسیده است؟
گام اول ریدیزاین سایت، تغییرات غیر ساختاری است؛ یعنی تغییرات در گرافیک وب سایت مانند رنگهای برند، شکلها و تمام کارهایی که ما در طراحی رابط کاربری و طراحی تجربهی کاربری به آن میپردازیم. این تغییرات میتواند تا یک سال و شاید حتی بیشتر، شما را از طراحی مجدد سایت بهصورت کامل بینیاز کند. اما بعضی وقتها هم پیش میآید که یک دلیل مهمتر برای ریدیزاین کامل داشته باشید.
سؤالات زیر میتواند به شما کمک کند تا تصمیم درستتری را در این خصوص بگیرید:
ترافیک وب سایت ثابت شده یا کاهش پیدا کرده است؟
افت ترافیک وب سایت ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد و همین مسئله تصمیمگیری نهایی را در این زمینه با چالش روبرو میکند. اما اگر سایت شما دیگر نتواند همان حجم ترافیک را به مشتری تبدیل کند، اگر کاربران پس از چند ثانیه از سایت خارج شوند، یا اگر میانگین صفحات بازدید شده در هر بازدید کاهش یابد، احتمالاً وبسایت شما دیگر عملکرد مورد انتظار را ندارد. در اینصورت احتمالاً به طراحی مجدد سایت نیاز دارید.
سایت شما همچنان سریع و کارآمد است؟
خودتان را جای مشتری بگذارید و ببینید که آیا میتوانید بهراحتی در سایت جستجو کنید و بدون روبرو شدن با خطاها یا زمان بارگذاری طولانی، به اطلاعات موردنظر برسید. طبق نظرسنجی ۲۰۲۴ هاباسپات از بیش از ۳۰۰ استراتژیست وب، ۲۰٪ از وبسایتها بین چهار تا شش بازدید صفحه در هر بازدید دارند و بیش از ۵۰٪ بیش از شش بازدید در هر بازدید ثبت میکنند. این آمار نشان میدهد که سرعت و ناوبری (Navigation) سایت شما اهمیت زیادی دارد.
ساختار URL صفحات، بر اساس بهترین شیوههای سئو فنی ساخته شده است؟
موضوع ساخت صفحات جزو مهمترین موضوعاتی است که باید از همان ابتدای طراحی سایت به آن توجه کرده باشید؛ در غیر اینصورت و حتی اگر طراحی مجدد سایت را انجام دهید، ممکن است مشکلات شما از بین نرود. استرنده هشدار میدهد که اگر از ابتدا به این مسئله توجه نکنید، ممکن است با مشکلات جدی در ساختار محتوا و دادهها و همچنین در موتورهای جستجو مواجه شوید. این مسئله میتواند عواقب فاجعهباری داشته باشد.
بهعنوان توضیح بیشتر در نظر داشته باشید که اگر نسبت به این موضوع بیتوجه باشید، حتی ممکن است نیاز داشته باشید تا تمامی صفحات ایندکس شده توسط گوگل را هم از نو بسازید و این برای بسیاری از وب سایتها و کسب و کارها، ممکن است به کاهش رتبه و در نتیجه کاهش فروش منجر شود؛ البته که اگر مشکلات اساسی در این زمینه وجود داشته باشد، باید تصمیم سخت را یک بار بگیرید و با طراحی مجدد سایت، جراحی وب سایتتان را یک بار برای همیشه انجام دهید.
فروشگاه آنلاین شما فقط چند قدم فاصله دارد!
با طراحی یک سایت فروشگاهی حرفهای، مشتریان بیشتری جذب کنید و فروش خود را چند برابر کنید.
برند یا اهداف کسب و کارتان تغییر کرده است؟
اگر از زمان آخرین طراحی مجدد سایت، تغییرات قابل توجهی در مسیر کسبوکار شما رخ داده است – مثلاً ارزش پیشنهادی یا مأموریت شرکت بهطور کلی تغییر کرده باشد که در ساید بیزینس و مشاوره کسب و کار آن را دنبال میکنیم – ممکن است وب سایت شما دیگر نمایانگر هویت فعلی شما نباشد. استرنده میگوید: «اغلب وبسایتهایی را میبینیم که در زمان قبل از مرحلهی بلوغ شرکت طراحی شدهاند و حالا که شرکت پیشرفت کرده، آیا وبسایت میتواند با تقاضاهای جدید سازگار شود؟»
بهعنوان مثال ممکن است در ابتدای فعالیت، بهعنوان یک خرده فروش محصولات الکترونیکی فعالیت کنید و وب سایت شما هم برای همین هدف طراحی شده باشد. اما بعد از گذشت چند سال ممکن است به یک وارد کننده و عمده فروش محصولات در همان حوزه تبدیل شوید. بدیهی است که در چنین شرایطی، دیگر وب سایت قدیمیتان پاسخگوی نیاز جدید کسب و کارتان نیست و به طراحی مجدد سایت نیاز دارید.
مسئله این است که گاهی اوقات میتوانید با تغییر در رابط کاربری و بهکارگیری ریدیزاین گرافیکی و بدون نیاز به تغییر کامل، سایت را بهروز کنید. اما گاهی تغییر برند آنقدر بزرگ است که باید بررسی کنید آیا تازهسازی بهصرفه است یا خیر.
چه میزان بودجه را برای طراحی مجدد سایت در نظر گرفتهاید؟
واقعیت این است که ریدیزاین سایت مسئلهای هزینهبر است. هزینهی این کار با توجه به اینکه باید بعضی از ساختارهای قبلی حفظ شود و مهمتر از آن، حتماً باید به رتبهی احتمالی وب سایت در موتورهای جستجو هم توجه شود. بنابراین فقط زمانی باید این تصمیم بزرگ را بگیرید که علاوه بر تمام مواردی که تا الان گفته شد و در ادامه هم بیشتر در مورد آنها صحبت میکنیم، بودجهی مناسبی برای این منظور در نظر گرفته باشید.
نکتهی اضافی در این زمینه این است که طراحی مجدد سایت تا چه اندازه میتواند باعث پیشرفت و رشد کسب و کارتان شود؟ ضمن اینکه باید در مورد اینکه هزینهی این موضوع تا چه اندازه روی کسب و کار و تیمهای مختلف فشار میآورد هم به تحلیل و جمعبندی دقیقی برسید.
برنامهریزی برای طراحی مجدد سایت
اگر تمام اطلاعات ارائه شده تا این قسمت و تحلیلهایی که خودتان از کسب و کارتان دارید، شما را به این نتیجه رسانده که حتماً باید طراحی مجدد سایت را انجام دهید، حالا وقت این است که برای انجام این کار برنامهریزی کنید. تجربهی ما در اسمارتیز نشان داده است که برنامهریزی برای ریدیزاین سایت میتواند به اندازهی خود فرآیند طراحی و حتی در بسیاری از موارد بیشتر از آن، زمانبر باشد.
این مرحله را مانند ایجاد فونداسیون یک خانه در نظر بگیرید که اگر از ابتدا بهصورت اصولی و درست انجام نشود، میتواند روی قسمتهای داخلی ساختمان هم اثر بگذارد و این یعنی دوباره و پس از طی مدت زمان کمی، مجبور میشوید تا همین پروسه را مجدداً و از نو انجام دهید.
انجام این کار چند گام اساسی دارد که در ادامه به آنها میپردازیم:
دفتر کار مجازیتان را تأسیس کنید!
وب سایت شرکتی مثل دفتر کار شماست؛ اما در فضای مجازی! همین حالا دفتر کارتان را تأسیس کنید
۱- ارزیابی عملکرد فعلی سایت
پیش از شروع برنامهریزی برای طراحی مجدد وبسایت، مهم است که عملکرد فعلی سایت خود را بررسی و نتیجهی این بررسیها را بر اساس معیارهای مختلف، مستند کنید. این کار به شما تصویر واضحی از وضعیت کنونی سایت میدهد و نشان میدهد که کدام معیارها را میتوان با طراحی مجدد سایت بهبود بخشید.
علاوه بر این، این مستندسازی به شما امکان میدهد رشد (یا هر تغییر دیگری) که مستقیماً از طراحی مجدد حاصل شده را اندازهگیری کنید.
اگر نمیدانید از کجا شروع کنید، پیشنهاد میکنیم عملکرد ماهانه وبسایت خود را در زمینههای زیر تحلیل کنید. اهمیت هر کدام از این پارامترها ممکن است بسته به اهداف طراحی مجدد متفاوت باشد، اما بررسی این معیارها پیش از شروع طراحی مجدد میتواند مفید باشد:
- • تعداد بازدیدها، بازدیدکنندگان و بازدیدکنندگان منحصربهفرد.
- • نرخ پرش (Bounce Rate).
- • مدتزمان بازدید از سایت.
- • کلمات کلیدی برتر از نظر رتبه، ترافیک و تولید سرنخ.
- • تعداد دامنههای لینک دهندهی ورودی.
- • تعداد سرنخهای جدید و فرمهای تکمیلشده.
- • میزان فروش حاصلشده.
- • تعداد صفحات ایندکسشده.
- • تعداد صفحاتی که ترافیک دریافت میکنند.
اگر به این اطلاعات دسترسی ندارید، ابزارهایی مانند Google Analytics و HubSpot Marketing Analytics میتوانند دادههای لازم را ارائه دهند.
نکته حرفهای: حتماً ابزارهایی که برای اندازهگیری این معیارها استفاده میکنید را یادداشت کنید. این کار باعث میشود هنگام جمعآوری معیارهای پس از طراحی مجدد، مقایسههای معنادارتری انجام دهید.
۲- تعیین اهداف برای طراحی مجدد سایت
ما هیچ کاری را بدون هدف انجام نمیدهیم؛ چه این کار در مورد مسائل شخصی و روزمرهمان باشد و چه در مرتبهای بالاتر، مربوط به کسب و کارمان باشد. بنابراین این سؤال را از خودتان بپرسید که چرا قصد دارید تا وب سایتتان را مجدداً طراحی کنید؟
پاسخ شما شاید این باشد که مدتی از آخرین طراحی سایت گذشته است یا مثلاً وب سایت رقیب به روزرسانی شده است. واقعیتش را بخواهید هیچ کدام از این دلایل نمیتواند دلایل قانع کنندهای برای تصمیم به طراحی مجدد سایت باشد. این کار واقعاً نیاز به دلایل خیلی قدرتمندتری دارد که با این پاسخها نمیتوان به آن رسید.
انجام تستهای کاربری اولیه میتواند کمک بزرگی باشد، البته اگر زمان و منابع کافی دارید. پس از پنج تست، معمولاً الگوهایی مشاهده میکنید، بنابراین نیازی به انجام تستهای گسترده نیست. اما در این مورد هم باید به یک هشدار جدی توجه کنید.
اگر تنها تعداد محدودی از کاربران را تست و آزمایش میکنید، باید توجه کافی در تفسیر و استفاده از نتایج داشته باشید. این نتایج ممکن است فرضیات شما را تأیید کنند و یا حتی به شما راهنماییهای ارزشمندی بدهند. اما طراحی مجدد سایت، آن هم بهصورت ساختاری و تغییرات اساسی در آن و بر اساس نظر چند کاربر محدود، کار فنیای نیست.
اگر میتوانید تستهای کاربری را از خود کاربران واقعی وب سایت بگیرید، جلسات را ضبط کنید و از آنها بخواهید تا در هنگام جستجو در سایت، صفحه نمایش خودشان را با شما به اشتراک بگذارند. همچنین از کاربران بخواهید تا هنگام پاسخ دادن به سؤالات، فرآیندی که در ذهنشان میگذرد را برای شما توضیح دهند. مثلاً یک کاربر ممکن است به شما بگوید که میخواهد یک محصول خاص را در سایت شما پیدا کند و برای این منظور از قسمت جستجو استفاده میکند. کاربر دیگر ممکن است همین مسیر را از طریق منوهای وب سایت طی کند.
به هر حال شما باید به این نتیجه برسید که رفتار کاربر در وب سایت شما چگونه است. برای فهمیدن این نکته هم میتوانید چند از تکنیکهای زیر استفاده کنید:
- • از کاربر بخواهید صفحه مشخصی را در سایت پیدا کند و مسیر انتخابی او را یادداشت کنید. آیا این مسیر با انتظارات شما متفاوت بود؟
- • اگر در حال تست ویژگی خاصی هستید (مانند دکمه یا ابزار ناوبری جدید)، بپرسید چرا کاربر بر روی یکی از گزینهها کلیک کرده است.
- • اگر ویژگیهای محتوایی جدیدی را آزمایش میکنید، از کاربر بپرسید انتظار دارد چه نوع محتوایی را زیر یک موضوع یا دستهبندی خاص ببیند.
- • از کاربر بپرسید چه وبسایتهای دیگری را که مرتبط با محصول یا خدمت شما هستند، بازدید میکند.
همچنین یادآوری میکنیم که کارایی وب سایت تنها به ظاهر وب سایت منتهی نمیشود. تجربهی کاربر و اینکه چطور در وب سایت شما جستجو میکند تا به محصول، خدمات یا حتی محتوای مناسب خودش دست پیدا کند، جزو مهمترین مواردی است که حتماً باید نسبت به آنها حساس باشید.
۳- تعریف برند و پیام سازمان
هر سازمان و کسب و کاری، فارغ از اینکه چقدر بزرگ یا کوچک باشد، برای خودش یک تعریف برند و یک پیام دارد. در واقع همین دو فاکتور مهم است که زیربنایِ برندینگ سازمان را تشکیل میدهد. بنابراین میتوان اینطور گفت که مشابه با همان مثالی که برای ساخت خانه زدیم و گفتیم که پیش از شروع به طراحی، نیاز به یک نقشهی دقیق و حساب شده دارید، برای طراحی و همچنین طراحی مجدد سایت، حتماً باید مشخص کنید که برند و پیام شما چیست.
چرا روی این مسئله تأکید میکنیم؟ چون بازدید کنندهی وب سایت، در همان ابتدا باید بفهمد که شما که هستید و چه کاری انجام میدهید. در صورتیکه این موضوع با تأخیر انجام شود، ممکن است مخاطب به سمت رقیب شما برود.
نکتهی دیگر هم این است که در حین طراحی مجدد سایت، جنبههای بصری که بر اساس برند و پیام طراحی شدهاند هم باید مجدداً طراحی شوند. بنابراین اگر تعریف برند و پیام سازمان انجام شده باشد، ریدیزاین وب سایت با توجه به همین اطلاعات انجام میشود و در غیر اینصورت، احتمالاً چند سال بعد، باز هم به طراحی دوباره سایت نیاز پیدا خواهید کرد.
۴- تعریف پرسونای خریدار
وب سایت شما، فقط در مورد خودتان نیست. در واقع شاید اصلاً در مورد خود شما هم نباشد! وقتی یک کاربر به وب سایت شما سر میزند، دو سؤال مشخص در ذهن دارد: یکی اینکه این وب سایت چه چیزی برای من دارد و دیگری هم اینکه این وب سایت چطور میتواند به من کمک کند؟ بنابراین در طراحی مجدد سایت، توجه کنید که این طراحی نباید فقط برای خودتان باشد؛ بلکه هم محتوا و هم محصول آن را باید بر اساس نیاز مخاطب خودتان ایجاد کنید به زبان خودش با او صحبت کنید.
بهعنوان مثال اگر مدیر هتل هستید و میخواهید وب سایت آن را دوباره طراحی کنید، احتمالاً باید ۵ پرسونای مختلف را در ذهن داشته باشید:
- • مسافری که یک سفر تجاری دارد و میخواهد از هتل شما استفاده کند.
- • مدیری که سفرهای شرکتی دارد و میخواهد برای همین موضوع از شما سرویس بگیرد.
- • فردی که بهعنوان برنامهریزی رویدادها فعالیت دارد.
- • خانوادهای که میخواهند تعطیلات خود را در هتل شما سر کنند.
- • زوجی که قرار است مراسم عروسی خود را در هتل شما برگزار کنند.
۵- حفظ صفحات بهینه شده برای موتورهای جستجو
یکی از مهمترین و شاید سختترین کارها در طراحی مجدد سایت، نگه داشتن و محافظت از صفحههایی است که قبلاً برای موتورهای جستجو بهینه شده و ورودی هم دارند. به هر حال بخش مهمی از درآمد وب سایت شما در حال حاضر از طریق همین صفحات است و نمیتوان آن را نادیده گرفت.
نکات کلیدی برای ریدیزاین وب سایت با در نظر گرفتن سئوی صفحات قبلی، عبارت است از:
۱- مستندسازی صفحات ارزشمند از نظر جستجو
برای این منظور میتوان از ابزارهای آنالیز بازاریابی و سئو استفاده کرد تا صفحات پربازدید، لینکهای ورودی ارزشمند و همچنین موضوعات تأثیرگذار در صنعت خود را شناسایی کنید. این صفحات را فهرست کرده و در صورت نیاز به جابجایی آنها، از ریدایرکت ۳۰۱ استفاده کنید.
۲- استراتژی ریدایرکت ۳۰۱
استفاده از ریدایرکت برای حفظ ترافیک و ارزش لینکهای مرتبط با یک صفحه، ضروری هستند. بنابراین یکی از کارهای مهمی که در طراحی مجدد سایت باید در نظر داشته باشید، این است که این یک جدول شامل آدرسهای قدیمی و آدرسهای جدید تهیه کرده و آن را به کارشناسان فنی وب سایت ارائه دهید تا کار ریدایرکت را انجام دهند.
۳- تحقیق کلمات کلیدی
برای هر صفحه، یک کلمهی کلیدی یا موضوع مشخص را انتخاب کنید و با استفاده از اصول سئو داخلی، صفحات خود را بهینه کنید. این کار باید هم برای صفحات قدیمی و هم برای صفحات جدید انجام شود. همچنین محتواهای جدیدی را اضافه کنید که موضوعاتی که قبلاً در سایت شما کمتر به آنها اهمیت داده شده است را پوشش دهد.
۶- تحلیل و بررسی رقبا
اگر چه طراحی مجدد سایت در اولین گام خود باید نیاز کاربران را تشخیص دهد و همانطور که گفتیم، نتیجهی این کار در پرسونای مخاطب و همچنین تعریف برند و پیام سازمان مشخص میشود، اما اینکه نیم نگاهی هم به رقبا داشته باشید، ابداً چیز بدی نیست.
به هر حال رقبای شما، قبلاً همهی راههایی را که شما الان میخواهید طی کنید، رفتهاند و این یعنی شما میتوانید از تجربهی آنها استفاده کنید. البته این نکته را هم باید در نظر داشته باشید که به هر حال شما باید مزیت رقابتی ایجاد کنید. بنابراین شاید استراتژی برنده در تحلیل رقبا این باشد که علاوه بر ایدهگیری از آنها، همچنین بهدنبال کارهایی هم باشید که آنها انجام ندادهاند تا با تمرکز بر آنها بتوانید مزیت رقابتیتان را بیشتر کنید.
۷- انتخاب سیستم مدیریت محتوای مناسب
وقتی تصمیم به طراحی مجدد سایت میگیرید و تمام مراحل تا این قسمت را هم انجام میدهید، در اولین گام اجرایی باید در مورد سیستم مدیریت محتوای مناسب هم تصمیم بگیرید. بیشتر وب سایتها میتوانند روی بستر وردپرس بهخوبی پیادهسازی شوند، اما به هر حال ممکن است نوع وب سایت شما بهگونهای باشد که نیاز داشته باشید تا ریدیزاین سایت را از همان ابتدا بهصورت کدنویسی انجام دهید.
برند شخصیتان را بسازید
آمادهاید تا مهارتهای خودتان را در حوزهی دیجیتال ارائه کنید؟ همین حالا سایت شخصیتان را سفارش دهید
کلام آخر
طراحی مجدد سایت یکی از تصمیمات سخت اما در بسیاری از موارد، مهم و لازم است. بهخصوص اگر در ابتدای راهاندازی سایت، به نکات تکنیکال و مهم توجه نکرده باشید و حالا از وب سایت که میتواند منبع درآمد بسیار معتبری برای شما محسوب شود، نتیجهی مناسبی نگرفته باشید. در این مطلب از وب سایت آژانس بازاریابی اسمارتیز، نکاتی را که برای ریدیزاین سایت باید مورد توجه قرار دهید، توضیح دادهایم.
سؤالاتی که ممکن است در ذهنتان باشد
طراحی مجدد سایت در چه مواردی ضروری است؟
در صورتیکه ترافیک وب سایت به صورت محسوس کم شده باشد، سرعت وب سایت کاهش پیدا کرده باشد، ساختار URL صفحات از همان ابتدای طراحی بهصورت بهینه برای سئو تولید نشده باشد و همچنین در صورتیکه تغییر برند یا اهداف برند انجام شده باشد، به طراحی مجدد سایت نیاز دارید.
ریدیزاین سایت شامل چه مراحلی است؟
ریدیزاین سایت میتواند بهصورت ساختاری انجام شود. در این نوع از ریدیزاین، تمام وب سایت از ابتدا و بهصورت دوباره تعریف میشود. اما در مواردی ریدیزاین گرافیکی هم میتواند کاربردی باشد.
منابع این مطلب
تیم تحریریهی اسمارتیز، همواره خود را متعهد به رعایت اصول کپی رایت میداند. مفاهیمی که در این مطلب خواندید، از وب سایت Hubspot استخراج شده است؛ اگر چه تیم فنی اسمارتیز نیز نکاتی را نیز به این محتوا اضافه کرده است تا قابلیت استفادهی بیشتری برای شما داشته باشد.